Dawne Miary Liczności
Na poniższej stronie znajdziesz inforamcje na temat dawnych, staropolskich jednostek rachuby, czyli sposobów podawania liczby sztuk (głównie) towarów w dawnej Polsce. Dawne jednostki handlowe i obrachunkowe. Zobacz, ile sztuk ma kopa, mendel, gros, ile to jest tuzin, wielka setka, sztyga, czy wielki tysiąc. Uwaga, na tej stronie unikamy określenia: "Miary ilości", jako że słowo "ilość" odnosi się do wielkości niepoliczalnych.Tablica Staropolskich Miar Liczności (Liczba Sztuk)
Dawne jednostki obrachunkowe i handlowe.
Zobacz także: Konwerter Miar Ilości
| Nazwa Jednostki | Ile to Sztuk? | Uwagi |
|---|---|---|
| Para | 2 sztuki | |
| Tuzin | 12 sztuk | |
| Mendel Polski | 15 sztuk | 1/4 kopy |
| Mendel Chłopski | 16 sztuk | |
| Sztyga | 20 sztuk | 1/3 kopy |
| Izba | 40 sztuk | 2/3 kopy, 2 sztygi |
| Kopa | 60 sztuk | 5 tuzinów |
| Wielka Setka | 120 sztuk | 10 tuzinów, 2 kopy |
| Gros | 144 sztuki | tuzin tuzinów, duży tuzin |
| Wielki Tysiąc | 1440 sztuk | 10 grosów |
| Wielki Gros | 1728 sztuk | tuzin grosów |
Więcej Informacji i Ciekawostki
- Para - używane do dziś określenie 2 sztuk.
- Tuzin - używane jeszcze czasem określenie liczby 12, głównie w odniesieniu do 12 sztuk w handlu (np. tuzin jajek). Dwunastkowy system liczbowy wywodzący się prawdopodobnie ze starożytnego, aramejskiego systemu liczbowego (Mezopotamia), był mocno rozpowszechniony w dawnej Polsce i na całym świecie. Do dziś jest używany np. w anglosaskich systemach miar i wag (stopa jest równa 12 cali), czy też do pomiaru czasu. O szerokim rozpowszechnieniu systemu dwunastkowego świadczy fakt, że określenie 12 sztuk (tuzina) występuje jako oddzielne słowo w wielu językach, np: ang: dozen, niem: das Dutzend, ros: дюжина (diużina), wł: dozzina
- Mendel - spotykane jeszcze gdzieniegdzie określenie 15 sztuk (ćwierć kopy) lub, w niektórych rejonach, 16 sztuk (mendel chłopski).
- Sztyga - praktyczie niespotykane już określenie 20 sztuk. Sztyga to też sposób ustawienia snopów na polu w dwóch opierających się wzajemnie rzędach. Być może nazwa miary pochodzi od zwyczaju ustawiania snopków w rzędach 2 razy po dziesięć.
- Izba - nieużywane już dziś dawne określenie 40 sztuk (dwie sztygi).
- Kopa - używane z rzadka dawne określenie 60 sztuk (pięciu tuzinów, cztery mendle). Niekiedy można się spotkać z "innym kopami" np. 50 sztuk (kopa piętna), 64,80,100 sztuk (kopa chłopska). Od słowa "kopa" pochodzi popularne powiedzenie "kopę lat". Nazwa "kopa" być może również pochodzi od sposobu składowanie snopów zboża na ... kopę.
- Wielka Setka - nieużywane już określenie 10 tuzinów, dwóch kop, czyli 120 sztuk.
- Gros - 144 sztuki (12 tuzinów, tuzin tuzinów), dawne określenie jeszcze czasem używane na wsi. Gros nazywany był dawniej także "dużym tuzinem".
